ΗΠΑ: Κόντρα Συνταγματολόγων για το μεταναστευτικό

Το εύρος και η πρακτική εφαρμογή των προεδρικών εξουσιών είναι ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα για το οποίο οι Αμερικανοί συνταγματολόγοι φιλονικούν από την απαρχή της ίδρυσης των Η.Π.Α.

Η ανάλυση των περισσότερων νομικών είναι ανάλογη με τον ιδεολογικό τους προσανατολισμό. Οι συντηρητικοί συνταγματολόγοι εμφανίζονται να προτιμούν μια περιορισμένη εκτελεστική εξουσία και την ύπαρξη ενός ισχυρού Κογκρέσου. Σύμφωνα με αυτή την θεώρηση, οι αρμοδιότητες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης πρέπει να περιοριστούν στις απολύτως απαραίτητες προκειμένου να δοθεί περισσότερη δικαιοδοσία στις πολιτείες, οι οποίες θεωρούν ότι εκφράζουν μια πιο άμεση μορφή δημοκρατικής εκπροσώπησης.

Από την πλευρά τους οι προοδευτικοί συνταγματολόγοι είναι υπέρμαχοι του ομοσπονδιακού κράτους, το οποίο παρέχει ευρείες αρμοδιότητες στον πρόεδρο και την κεντρική κυβέρνηση.

Είναι κοινώς αποδεκτό ότι οι προθέσεις των πατέρων του έθνους ήταν να περιορίσουν τις εξουσίες του προέδρου, καθώς ήταν ιδιαίτερα επηρεασμένοι από την περίοδο της αποικιοκρατίας. Όπως έλεγαν δεν ήθελαν να ανταλλάξουν την μια μορφή τυραννίας (βασιλεία της Αγγλίας) με έναν εκλεγμένο μονάρχη (τον πρόεδρο).

Η πολιτική όμως πραγματικότητα μιας ολοένα και πιο σύνθετης κοινωνίας και διεθνούς πραγματικότητας οδήγησε το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο των Η.Π.Α να αυξήσει με μια σειρά αποφάσεων την «διακριτική ευχέρεια» του προέδρου για δράση. Τόσο οι εσωτερικές όσο και οι διεθνείς προκλήσεις απαιτούσαν να επιτραπεί στην κυβέρνηση να κυβερνήσει, καθώς όπως αποδείχτηκε στην πράξη η ολιγωρία του διαλόγου ανάμεσα στον πρόεδρο και το Κογκρέσο μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες.

Το ζητούμενο όμως που συζητιέται μέχρι σήμερα είναι που τοποθετείται η χρυσή τομή που διαχωρίζει την διακριτική ευχέρεια του προέδρου από τον απολυταρχισμό και την υπονόμευση της βουλής.

Σύμφωνα λοιπόν με το υπάρχον νομικό πλαίσιο όπως αυτό έχει διαμορφωθεί από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, ο πρόεδρος δεν κατέχει το δικαίωμα ούτε να νομοθετεί μονομερώς ούτε να παραβιάζει έναν νόμο του κράτους, δηλαδή ένα ψηφισμένο νομοσχέδιο από το Κογκρέσο που έχει επισήμως εγκριθεί.

Μπορεί το Κογκρέσο να είναι το αρμόδιο πολιτειακό όργανο που νομοθετεί, ο πρόεδρος όμως είναι αυτός που έχει την «διακριτική ευχέρεια» να αποφασίσει πως αυτός ο νόμος θα εφαρμοστεί και θα λειτουργήσει στην πράξη.

Όπως υποστηρίζει ο Λευκός Οίκος το προεδρικό διάταγμα για το μεταναστευτικό κινείται μέσα σε αυτά τα όρια, δεδομένου ότι η κυβέρνηση θέτει προτεραιότητες για το ποίες κατηγορίες μεταναστών που δεν διαθέτουν έγγραφα θα απελαθούν. Αυτό σημαίνει πως τεχνικά δεν παραβιάζει τον νόμο. Στην πράξη όμως παρέχει προστασία σε ορισμένες ευαίσθητες κατηγορίες μεταναστών, καθώς το διάταγμα τις τοποθετεί στο τέλος της λίστας των αρμόδιων υπηρεσιών.

Δεν αποτελεί μόνιμή λύση, προσφέρει όμως μια σημαντική παράταση που θα διευκολύνει την καθημερινότητα πολλών ανθρώπων.

Αυτό έχει ενοχλήσει ιδιαίτερα τους Ρεπουμπλικάνους, οι οποίοι υποστηρίζουν πως πρέπει να ληφθεί υπόψη το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαμορφώθηκαν όλα τα παρόμοια νομικά προηγούμενα. Πιο συγκεκριμένα, οι συντηρητικοί λένε πως οι προηγούμενοι πρόεδροι ενήργησαν προκείμενου να καλύψουν κάποια κενά και αστοχίες ενός ήδη ψηφισμένου νόμου από το Κογκρέσο, γεγονός που δεν συμβαίνει στην περίπτωση του Ομπάμα.

Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μια νομική αντιπαράθεση οι ρίζες τις οποίας κρατούν σχεδόν εδώ και δύο αιώνες. Το προεδρικό διάταγμα Ομπάμα προσθέτει απλώς άλλο ένα κεφαλαίο στην ήδη πολυτάραχη ιστορία της ερμηνείας του Αμερικανικού Συντάγματος.