Το σχέδιο της Κομισιόν για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ επιδιώκει να επωφεληθεί επίσης από την ευκαιρία που προσφέρει η οικονομική ανάκαμψη στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την ολοκλήρωση των εκλογικών διαδικασιών στην Γαλλία και τη Γερμανία για να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις του στην ευρωζώνη πριν από τις ευρωεκλογές της άνοιξης του 2019.

Σήμερα, οι τρεις ευρωπαίοι επίτροποι, ο γερμανός Γκίντερ Ετινγκερ, ο γάλλος Πιερ Μοσκοβισί και ο λετονός Βάλντις Ντομπρόβσκις ανέλαβαν να αποσαφηνίσουν τις προτάσεις που παρουσίασε ο πρόεδρος της Επιτροπής κατά την ομιλία του για την κατάσταση της Ενωσης ενώπιον του ευρωκοινοβουλίου τον Σεπτέμβριο: «δημιουργία θέσης ευρωπαίου υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών», κοινή δημοσιονομική γραμμή και τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου.

Οι προτάσεις

Οι προτάσεις για την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης στην ΕΕ με συγκεκριμένα μέτρα που πρέπει να ληφθούν τους επόμενους 18 μήνες, δόθηκαν στη δημοσιότητα.

Οι κύριοι άξονες των προτάσεων είναι η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, ο ορισμός ενός ''υπουργού Οικονομικων'' της ευρωζώνης που θα είναι πρόεδρος του Eurogroup και αντιπρόεδρος της Επιτροπής και η ενεργοποίηση μηχανισμών τόσο για τη δημοσιονομική σταθερότητα, όσο και για την προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών στα κράτη μέλη της ΕΕ.

Ο στόχος

Γενικός στόχος είναι η αύξηση της ενότητας, της αποτελεσματικότητας και της δημοκρατικής λογοδοσίας της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης έως το 2025, σημείωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ο οποίος με αφορμή τις σημερινές προτάσεις δήλωσε τα εξής: «Έπειτα από χρόνια κρίσης, είναι πλέον καιρός να πάρουμε το μέλλον της Ευρώπης στα χέρια μας. Η σημερινή ισχυρή οικονομική ανάπτυξη μας ενθαρρύνει να προχωρήσουμε προς τα εμπρός για να διασφαλίσουμε ότι η Οικονομική και Νομισματική μας Ένωση είναι πιο ενωμένη, πιο αποτελεσματική και πιο δημοκρατική και ότι αναλαμβάνει δράση προς όφελος όλων των πολιτών μας. Τώρα που ο καιρός είναι καλός είναι η καλύτερη στιγμή για να φτιάξουμε την οροφή.»

Η δέσμη μέτρων

Αναλυτικότερα η σημερινή δέσμη μέτρων που υιοθέτησε η Επιτρπή περιλαμβάνει τις εξης τέσσερις κύριες πρωτοβουλίες:

1. Πρόταση για τη σύσταση Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου (ΕΝΤ) το οποίο θα εδράζεται στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ και θα βασίζεται στην καθιερωμένη δομή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ). Η Επιτροπή αναφέρει πως κατά τα τελευταία χρόνια, ο ΕΜΣ έχει διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στη διασφάλιση της σταθερότητας της ζώνης του ευρώ, παρέχοντας βοήθεια στα κράτη μέλη για να ανακτήσουν ή να διατηρήσουν την πρόσβαση στις αγορές κρατικών ομολόγων. Το ΕΝΤ αναμένεται, κατά την Επιτροπή, να βασιστεί στην αρχιτεκτονική του ΕΜΣ, με ουσιαστική διατήρηση των υφιστάμενων χρηματοπιστωτικών και θεσμικών δομών του, μεταξύ άλλων όσον αφορά τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων. Κατ' αυτόν τον τρόπο θα συνεχίσει να συνδράμει τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ που αντιμετωπίζουν χρηματοοικονομικές δυσχέρειες, τονίζει η Επιτροπή υπογραμμίζοντας επιπροσθέτως, ότι το ΕΝΤ θα παρέχει τον κοινό μηχανισμό ασφαλείας για το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης και θα ενεργεί ως δανειστής έσχατης ανάγκης για να διευκολύνει την ομαλή εξυγίανση των προβληματικών τραπεζών. Προβλέπεται επίσης ταχύτερη λήψη αποφάσεων σε επείγουσες περιπτώσεις και πιο άμεση συμμετοχή στη διαχείριση προγραμμάτων χρηματοδοτικής συνδρομής. Με την πάροδο του χρόνου, το ΕΝΤ θα μπορεί επίσης να αναπτύξει νέα χρηματοδοτικά μέσα, για παράδειγμα να υποστηρίξει πιθανή σταθεροποιητική λειτουργία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούνται από την Επιτροπή να εγκρίνουν αυτή την πρόταση έως τα μέσα του 2019.

2. Πρόταση για την ενσωμάτωση των ουσιωδών διατάξεων της Συνθήκης για τη Σταθερότητα, τον Συντονισμό και τη Διακυβέρνηση στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ. Εν προκειμενω η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη την κατάλληλη ευελιξία που προβλέπεται στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αλλά και ότι το 2012, τα κράτη μέλη της ΕΕ δεσμεύθηκαν νομικά να ενσωματώσουν τις ουσιώδεις διατάξεις της εν λόγω Συνθήκης στο δίκαιο της ΕΕ πέντε χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της, που αντιστοιχεί στην 1η Ιανουαρίου 2018. Αυτό έχει ζητηθεί και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η πρόταση ενσωματώνει στο δίκαιο της Ένωσης τα κύρια στοιχεία της Συνθήκης για την υποστήριξη υγιών δημοσιονομικών πλαισίων σε εθνικό επίπεδο και συνάδει πλήρως με τους ισχύοντες κανόνες που ορίζονται στο πρωτογενές και παράγωγο δίκαιο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούνται να εγκρίνουν αυτή την πρόταση έως τα μέσα του 2019.

3. Ανακοίνωση σχετικά με τα νέα δημοσιονομικά μέσα για μια σταθερή ζώνη του ευρώ εντός του πλαισίου της ΕΕ που προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αναπτυχθούν ορισμένοι δημοσιονομικοί μηχανισμοί, ουσιαστικοί για τη ζώνη του ευρώ και το σύνολο της ΕΕ, στο πλαίσιο των υφιστάμενων και μελλοντικών δημόσιων οικονομικών της ΕΕ.

Οι τέσσερις μηχανισμοί

Η ανακοίνωση εξετάζει τέσσερις πιθανούς μηχανισμούς: α) παροχή στήριξης στα κράτη μέλη για την υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων μέσω ενός εργαλείου για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και τεχνικής στήριξης κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών· β) ειδικό μηχανισμό σύγκλισης για τα κράτη μέλη που καταβάλλουν προσπάθειες να ενταχθούν στο ευρώ· γ) μηχανισμό ασφάλειας για την Τραπεζική Ένωση, μέσω του ΕΝΤ/ΕΜΣ, που πρέπει να συμφωνηθεί έως τα μέσα του 2018 και να τεθεί σε λειτουργία έως το 2019· και δ) μηχανισμό σταθεροποίησης με σκοπό τη διατήρηση των επιπέδων των επενδύσεων σε περίπτωση μεγάλων ασύμμετρων κραδασμών. Η Επιτροπή θα υποβάλει τις αναγκαίες πρωτοβουλίες τον Μάιο 2018, στο πλαίσιο των προτάσεών της για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο μετά το 2020. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα κληθούν τότε να εγκρίνουν τις προτάσεις αυτές έως τα μέσα του 2019. Για την περίοδο 2018-2020, η Επιτροπή προτείνει επίσης την ενίσχυση του Προγράμματος Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων, διπλασιάζοντας τη διαθέσιμη χρηματοδότηση για δραστηριότητες τεχνικής συνδρομής που θα φθάσει το ποσό των 300 εκατ. EUR έως το 2020. Επίσης, η Επιτροπή προτείνει τη δοκιμή του νέου εργαλείου υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων σε πιλοτικό στάδιο. Για το σκοπό αυτό, προτείνει στοχευμένες αλλαγές στον κανονισμό περί κοινών διατάξεων που διέπει τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία (ΕΔΕΤ), ώστε να αυξήσει τις δυνατότητες να χρησιμοποιείται μέρος του αποθεματικού επίδοσης για την υποστήριξη συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούνται να εγκρίνουν τις δύο τελευταίες προτάσεις το 2018.

4. Ανακοίνωση που προσδιορίζει τα πιθανά καθήκοντα Ευρωπαίου Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, ο οποίος θα έχει ρόλο Αντιπροέδρου της Επιτροπής και προέδρου της Ευρωομάδας, όπως προβλέπεται από τις ισχύουσες Συνθήκες της ΕΕ. Η νέα αυτή θέση, συνδυάζοντας τις υφιστάμενες αρμοδιότητες και τη διαθέσιμη εμπειρογνωσία, αναμένεται να ενισχύσει τη συνεκτικότητα, την αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και τη δημοκρατική λογοδοσία στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής για την ΕΕ και τη ζώνη του ευρώ, με πλήρη σεβασμό στις εθνικές αρμοδιότητες. Εάν επιτευχθεί κοινή συμφωνία σχετικά με τον ρόλο του υπουργού έως τα μέσα του 2019, θα είναι δυνατή η δημιουργία αυτής της θέσης στο πλαίσιο της σύνθεσης της επόμενης Επιτροπής. Η Ευρωομάδα θα μπορούσε επίσης να αποφασίσει να εκλέξει τον υπουργό ως πρόεδρό της για δύο διαδοχικές θητείες, προκειμένου να ευθυγραμμιστούν οι δύο θητείες.

Στη σχετική ανακοίνωση που εξέδωσε η Επιτροπή τονίζεται ότι η σημερινή δέσμη μέτρων δεν είναι ούτε το πρώτο ούτε το τελευταίο βήμα της διαδικασίας για την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης, που αποτελεί μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες για την Επιτροπή του Προέδρου Γιούνκερ, όπως ορίζεται στις πολιτικές κατευθύνσεις του, στην Έκθεση των Πέντε Προέδρων και στο έγγραφο προβληματισμού για την Εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και το Μέλλον των Οικονομικών της ΕΕ.

Τα επόμενα βήματα στις Βρυξέλλες

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα συζητήσουν τα σχέδια μεταρρύθμισης στις 15 Δεκεμβρίου, με την ευκαιρία της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες.

Αλλά καμία σημαντική απόφαση δεν αναμένεται στη σύνοδο αυτή. «Σε κανέναν δεν αρέσει το πακέτο μεταρρυθμίσεων της Επιτροπής, αλλά κανείς δεν θα είναι αρκετά θαρραλέος για να το πει», παρατηρεί η ίδια ευρωπαϊκή πηγή.

Κατά την προσεχή ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ θα ενημερώσει τους ευρωπαίους ηγέτες «ότι για ορισμένα θέματα οι συνομιλίες δεν έχουν οδηγήσει σε κάποια σύγκλιση απόψεων», σύμφωνα με άλλη ευρωπαϊκή πηγή, που αναφέρθηκε ειδικότερα στον θεσμό του υπερ-υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών.

Χθες στις Βρυξέλλες, ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Πέτερ Αλτμάιερ προέβλεψε ότι μία γερμανική κυβέρνηση θα έχει σχηματισθεί πριν δημιουργηθεί συναίνεση ανάμεσα στα κράτη μέλη σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις».

Οι επιδιώξεις

Η Επιτροπή επιδιώκει την μετατροπή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, αποστολή του οποίου είναι η παροχή βοήθειας προς τις χώρες της ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες, σε πραγματικό Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, που θα αντικαταστήσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στα μελλοντικά προγράμματα βοήθειας.

Το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο θα χρηματοδοτείται από τα κράτη μέλη και θα μπορεί να αναλάβει και τον ρόλο του εγγυητή των τραπεζών της ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες, στις περιπτώσεις που τα μέτρα που προβλέπονται από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τα κράτη εντός της Τραπεζικής Ενωσης δεν θα επαρκούν.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ήθελε ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας να ενταχθεί στο ευρωπαϊκό πλαίσιο ως θεσμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σήμερα, αποτελεί ένα διακυβερνητικό όργανο με επικεφαλής ένα συμβούλιο διοικητών εκ των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης.

Η Γερμανία είναι κατηγορηματικά αντίθετη στην ιδέα αυτή. Ως ο μεγαλύτερος χρηματοδότης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, το Βερολίνο δεν θέλει να μετατραπεί σε ευρωπαϊκό θεσμό, διότι αυτό θα σήμαινε την απώλεια μέρους της γερμανικής επιρροής. Το δικαίωμα ψήφου είναι ανάλογο με την συμβολή στο κεφάλαιο.
Ούτε ο απερχόμενος πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ είναι ενθουσιώδης. «Πιστεύω ότι ο διακυβερνητικός χαρακτήρας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας μας έχει βοηθήσει να αναπτύξουμε την εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών μελών», έχει δηλώσει πρόσφατα.

thetoc.gr