Παναγιώτης Φασούλας: "Να στηρίξουμε τα νέα ταλέντα που θέλουν να σπουδάσουν στις ΗΠΑ"

Κύριε Φασούλα, κατ’ αρχήν να αναφερθούμε στην εκδήλωση της Πέμπτης, στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στη Νέα Υόρκη.  Ποιος είναι ο σκοπός της και πόσο σημαντική είναι;

Κατ΄αρχήν, είμαστε πολύ ευχαριστημένοι που θα φέρουμε την ομογένεια σε επαφή με το ελληνικό μπάσκετ.  Για εμάς που έχουμε μεγάλώσει με το μπάσκετ, γνωρίζουμε ότι αποτελεί μια σταθερή αξία για την Ελλάδα, η οποία δεν έχει διαβρωθεί ποτέ.  Είμαι στον χώρο από το 1979-80 και γνωρίζω ότι πρόκειται για ένα άθλημα που σημείωσε πολλές επιτυχίες, οι οποίες, σε ό,τι αφορά στον αριθμό και την αξία, ίσως ήταν ασυνήθιστες για μια χώρα με τις υποδομές και το μέγεθος της Ελλάδας: Μιλάμε για διακρίσεις σε ευρωπαϊκό, παγκόσμιο και ολυμπιακό επίπεδο.  Θα θέλαμε αυτήν την υπερηφάνεια που νοιώθουμε για το ελληνικό μπάσκετ να τη νοιώσουν και οι Έλληνες της Διασποράς, οι οποίοι – ειδικά στην δεύτερη γενιά - ίσως να μην αντιλαμβάνονται πλήρως αυτά τα επιτεύγματα, όχι με δική τους ευθύνη, αλλά επειδή δεν είναι απόλυτα ενημερωμένοι για το τι εστί μπάσκετ στην Ελλάδα.  Έχουμε λοιπόν τέσσερις Έλληνες παίκτες στο NBA, εκ των οποίων οι δυο (Παπανικολάου, Αντετοκούνμπο) έχουν ανδρωθεί αθλητικά στο ελληνικό μπάσκετ, είναι «μπασκετικά προϊόντα» της Ελλάδος.  Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και το παρελθόν με τον Βασίλη Σπανούλη και τον Αντώνη Φώτση, γεγονός που καταδεικνύει το υψηλό επίπεδο του αθλήματος στην Ελλάδα και ότι δεν μιλάμε για «πυροτέχνημα».  Επίσης, υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ της ομογένειας και του ελληνικού μπάσκετ.  Σκέψου μόνο πόσοι Ελληνοαμερικανοί άφησαν εποχή: Ασφαλώς ο Νίκος Γκάλης, αλλά και άλλοι, όπως ο Στηβ Γιατζόγλου, ο Θανάσης Χριστοφόρου, και πολλά ακόμη ονόματα που μπορούσαμε να αναφέρουμε.  Ακόμη, οι Ελληνορθόδοξες Ενορίες συμμετέχουν στο δικό τους Πρωτάθλημα μπάσκετ.  Συνεπώς, είναι κρίμα να μην νοιώσει η ομογένεια τι σημαίνει το μπάσκετ για τους Έλληνες.  Είναι υπερήφανοι για την παράδοση, την Ιστορία και το παρελθόν μας, ας νοιώσουν ανάλογα και για κάτι που αφορά το παρόν μας.

Πιστεύατε κάποτε ότι θα έφτανε η εποχή που η Ελλάδα θα είχε τέσσερεις εν ενεργεία παίκτες στο NBA;  

Όντως, η αλήθεια είναι ότι παλαιότερα δεν ήταν έτσι.  Εγώ. όταν έγινα ντραφτ το 1986 δεν το κυνήγησα.  Ομολογώ ότι δίστασα και φοβήθηκα, επειδή τότε δεν υπήρχε καν άλλος Ευρωπαίος παίκτης στο NBA.  Εκείνα τα χρόνια βέβαια, υπήρχε και μια άλλη παράμετρος: Ήταν και το Πρωτάθλημα στην Ελλάδα πολύ δυνατό.  Δεν ρίσκαρε κάποιος να εκτροχιάσει την καριέρα που είχε στην Ελλάδα για να δοκιμάσει στο NBA.  Δεν ήμουν μόνο εγώ όμως, καθώς ούτε ο Φάνης, ούτε άλλοι παίκτες το προσπάθησαν.  Σήμερα είναι διαφορετικά.  Έχεις ένα Πρωτάθλημα που είναι μεν σε καλό επίπεδο, όμως υπάρχει χάσμα μεταξύ των Παναθηναϊκού – Ολυμπιακού και των υπολοίπων ομάδων.  Επίσης, υπάρχει και διαφορά μεταξύ των συνθηκών που αγωνίζονται οι αθλητές σε Ευρώπη και ΗΠΑ: Στην Ευρώπη, εκτός από το Ισπανικό, το Ρωσικό, το Τουρκικό αλλά και το ελληνικό Πρωτάθλημα – έστω και με τα χαρακτηριστικά που προαναφέραμε – τα υπόλοιπα έχουν απαξιωθεί: Π.χ. το Ιταλικό σχεδόν... δεν υπάρχει.  Στην Γαλλία, υπάρχει μια καλή Εθνική, αλλά το Πρωτάθλημά τους χωλαίνει.  Στην Γερμανία γίνεται μια προσπάθεια, αλλά δεν υπάρχουν πολλές ομάδες.  Έτσι, οι ΗΠΑ ανοίγουν νέες προοπτικές σε έναν καλαθοσφαιριστή.  Μάλιστα, σε αυτό το επίπεδο, ο Ευρωπαίος, ακόμη κι αν υστερεί σε ταλέντο από τον Αμερικανό, έχει το αβαντάζ ότι έχει αγωνιστεί σε οργανωμένα Πρωταθλήματα.  Δεν παίζει μπάσκετ αλάνας.  Έχει ωριμάσει στο παιχνίδι του και αυτός είναι ο λόγος που έχει μεγάλη ζήτηση.  Αντίθετα, οι νεαροί Αμερικανοί έχουν μεν μεγαλύτερο ταλέντο, αλλά όχι την αγωνιστική ωριμότητα. 

Τι είναι προτιμότερο για ένα νεαρό αθλητή;  Να μπει κατευθείαν σε μια ευρωπαϊκή ομάδα ή να ενταχθεί σε μια Κολλεγιακή των ΗΠΑ, εφόσον του δοθεί η ευκαιρία;

Για τον παίκτη, το Κολλέγιο είναι μεγάλο πλεονέκτημα.  Κατ’ αρχήν, είναι καλό να έχεις ένα πτυχίο, συνδυάζοντας την αθλητική εμπειρία με ένα σωστό πρόγραμμα σπουδών.  Επιπλέον, αυτό που θα ζήσεις από τα 18 μέχρι τα 22 χρόνια σου στην Αμερική, είναι μια σπάνια εμπειρία, την οποία δεν θα έχεις την ευκαιρία να ζήσεις αργότερα.  Είναι οι αγωνιστικοί ρυθμοί, τα μεγάλα γήπεδα, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει ο κόσμος τους αγώνες αλλά και οι επενδύσεις που κάνουν τα ίδια τα Πανεπιστήμια στις ομάδες.  Δεν υπάρχει ωραιότερο πράγμα από αυτό το βίωμα.  Βέβαια, είναι και πολλές οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας νεαρός Έλληνας αθλητής σε ξένη χώρα.  Φέρνω πάντα ως παράδειγμα τον εαυτό μου: Ήρθα με υποτροφία στην Βοστώνη το 1981, όμως δυσκολευόμουν πολύ με την καθημερινότητά μου.  Ήμουν 18 χρονών, συνάντησα διαφορετικές συνθήκες, δεν είχα και τα πλεονεκτήματα επικοινωνίας που δίνουν οι νέες τεχνολογίες σήμερα – μην ξεχνάτε, τότε μιλούσαμε με Ελλάδα  στέλνοντας... γράμμα! – με αποτέλεσμα να επαναπατριστώ και να αποφασίσω τελικά να επιστρέψω στις ΗΠΑ το 1985, έχοντας χάσει τέσσερα χρόνια από την υποτροφία μου.  Η εμπειρία αυτή είναι και μια από τις αφορμές που στηρίζω την ιδέα για την δημιουργία ενός φορέα, μη κερδοσκοπικού, ο οποίος θα προσφέρει υπηρεσίες στους Έλληνες που πραγματοποιούν αθλητικές σπουδές στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Προλάβατε την επόμενη ερώτησή μου.  Γνωρίζουμε κάποια πράγματα για αυτόν τον οργανισμό, αλλά όχι το πλήρες σχέδιο.  Θα μπορούσατε να μας ενημερώσετε για το περιεχόμενό του;  Θα επιβραβεύει με υποτροφίες τους αθλητές;

Αρχικά, ας δούμε την διαδικασία πριν τις σπουδές:  Ένας αθλητής από την Ελλάδα χρειάζεται πρωτίστως καθοδήγηση για το Πανεπιστήμιο που θα επιλέξει.  Αναφέρομαι τόσο στο αθλητικό επίπεδο, όσο και στο ακαδημαϊκό.  Για παράδειγμα, για το αγωνιστικό σκέλος, ένας πιο επιθετικός αθλητής θα ταίριαζε καλύτερα σε ένα Πανεπιστήμιο με πιο επιθετικό παιχνίδι.  Ή ένας ψηλός με επιθετικά προσόντα σε ένα άλλο που ακολουθεί ένα σύστημα που θα αξιοποιούσε το ταλέντο του.  Πολλές φορές, κάποιοι αθλητές επιστρέφουν στην Ελλάδα απογοητευμένοι επειδή αγωνίστηκαν στο λάθος Πανεπιστήμιο, το οποίο δεν ταίριαζε στα χαρακτηριστικά τους.  Αξίζει τον κόπο λοιπόν να τους καθοδηγήσει κάποιος.  Αφήνοντας, βέβαια, στην άκρη το μπάσκετ, ας σκεφτούμε και το ακαδημαϊκό σκέλος: Όσο μεγάλο ταλέντο και να είσαι, η καριέρα σου είναι μέχρι τα 35, 36 το πολύ.  Άρα, είναι σημαντικό για τον αθλητή, σε αυτά τα τέσσερα χρόνια στο Κολλέγιο, να κάνει και κάποιες σοβαρές σπουδές, που θα του δώσουν ένα πτυχίο το οποίο, ανεξαρτήτως αθλητικής καριέρας, θα του ανοίξει επαγγελματικές πόρτες και για μετά τον αθλητισμό.  Εμείς αυτό θέλουμε να προσφέρουμε. Η παροχή υποτροφιών που ανέφερες δεν είναι προς το παρόν το ζητούμενο. Ίσως αργότερα μπούμε σε αυτήν την διαδικασία, αλλά ο καλός ο αθλητής θα πάρει την αθλητική υποτροφία έτσι κι αλλιώς.  Συμπερασματικά,μιλάμε για μια «γέφυρα» μεταξύ αθλητών και Πανεπιστημίων.

Θα υπάρχει επαφή με τον αθλητή και κατά την διάρκεια των σπουδών του;

Αυτό είναι επίσης ένα σημαντικό κομμάτι.  Αρχικά, είναι και το θέμα της ψυχολογικής υποστήριξης.  Ήδη περιέγραψα τις δυσκολίες που εγώ αντιμετώπισα στην Βοστώνη.  Δεν ήμουν ούτε είμαι ο μοναδικός.  Έρχεται κάποιος να σπουδάσει στις ΗΠΑ, σε μια μακρινή χώρα, ίσως χωρίς να ξέρει τέλεια την γλώσσα.  Υπάρχει μεγάλη πίεση και πρωτίστως χρειάζεται την ψυχολογική στήριξη.  Αν πάλι αναλογιστούμε ότι δεν είναι όλα τα Κολλέγια σε περιοχές με έντονο ελληνικό στοιχείο - όπως η Νέα Υόρκη ή το Σικάγο - αλλά σε σημεία πιο σκληρά και «αποξενωμένα», είναι σημαντικό να υπάρξει «σύνδεση» αυτών των αθλητών με την ομογένεια.  Συνεπώς, ο Οργανισμός θα κινηθεί σε δυο άξονες: Αφενός στην προετοιμασία του αθλητή για την επιλογή των σπουδών και αφετέρου στην παροχή συμβουλευτικών και άλλων υπηρεσιών κατά την διάρκεια της παρουσίας του στην χώρα.  Είναι πολλά παιδιά με μεγάλο ταλέντο, τα οποία αξίζει να στηρίξουμε.

Στην εποχή σας υπήρχατε εσείς ως «Αράχνη του ελληνικού μπάσκετ», ο Στόγιαν Βράνκοβιτς ως «Δαλματός Γίγαντας», ο Σαμπόνις «το θαύμα της φύσης» και άλλοι παίκτες με ύψος άνω του 2.10 που είχαν επιβλητική παρουσία.  Σήμερα βλέπουμε ότι οι ομάδες χρησιμοποιούν ως σέντερ παίκτες που θα τους λέγαμε περισσότερο «τεσσάρια» πριν 15 – 20 χρόνια.  Άλλαξε το μπάσκετ ή απλώς δεν υπάρχουν τα κατάλληλα κορμιά στην αγορά;

Το μπάσκετ έχει αλλάξει.  Έγινε πιο γρήγορο και πιο φυσικό.  Πριν από λίγο, παρακολουθούσα τον αγώνα Ολυμπιακός – ΤΣΣΚΑ, και έβλεπα ψηλούς να σουτάρουν τρίποντα.  Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι ο ψηλός δεν ποστάρει: Τα Πρωταθλήματα των Σπερς είναι μια απόδειξη.  Υπάρχουν εξαιρετικοί γκαρντ, αλλά χωρίς τον Ντάνκαν να ποστάρει και να παίρνει ριμπάουντ, δύσκολα θα κέρδιζαν τίτλους.  Όποιος έχει ψηλό, τον χρησιμοποιεί και κερδίζει.  Ο Μαρκ Γκασόλ ποστάρει, ο Νόα στο Σικάγο το ίδιο.  Δεν είναι... κοντοί όλοι αυτοί.  Αυτό που συνέβαινε με εμάς, ήταν ότι οι ρόλοι ήταν πολλοί συγκεκριμένοι.  Για παράδειγμα, στην Ελλάδα δεν επέτρεπαν σε εμάς τους ψηλούς να κατεβάζουμε την μπάλα, ούτε να παίρνουμε άλλες πρωτοβουλίες, αντίθετα με ό,τι γινόταν σε άλλες χώρες.  Έτσι, γινόμασταν... ξυλάγγουρα.  Εν κατακλείδι, όσο δυναμώνουν τα κορμιά, το μπάσκετ θα αλλάζει.  Όταν παίζαμε εμείς, βλέπαμε τους παλαιότερους και αναρωτιόμασταν... «πώς έπαιζαν μπάσκετ».  Σήμερα, βλέπουμε τους εαυτούς μας στο βίντεο 20 χρόνια πριν και λέμε το ίδιο.  Υποθέτω ότι μπορεί και ο... Σπανούλης με την δική του την γενιά, όταν σταματήσουν, να βλέπουν τους νεότερους και να κάνουν ανάλογες συγκρίσεις. 

Κάποτε λέγαμε, ίσως και αυτάρεσκα, ότι έχουμε «το καλύτερο Πρωτάθλημα της Ευρώπης».  Σήμερα, και λόγω της κρίσης, υπάρχουν χώρες που μας έχουν ξεπεράσει, ενώ, όπως αναφέρατε, δεν υπάρχει και ο ανταγωνισμός του παρελθόντος.  Τι πιστεύετε ότι πρέπει να συμβεί για να ανέβουμε επίπεδο;

Πιστεύω κατ’ αρχήν ότι η Ελλάδα είναι πολύ μικρή χώρα για να κρατήσει ένα Πρωτάθλημα με πολλές ομάδες σε ανάλογο επίπεδο και πολλά ντέρμπυ.  Γενικότερα, χρειάζεται ένα νέο μάρκετινγκ στο μπάσκετ.  Η έλλειψη εμπορικού ενδιαφέροντος δεν είναι πρόβλημα μόνο της Ελλάδας, αλλά της Ευρώπης γενικότερα.  Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι το ευρωπαϊκό μπάσκετ δεν έχει καταφέρει να συγκινήσει μια χώρα με παράδοση και φανατικό κοινό στον αθλητισμό, όπως είναι η Μεγάλη Βρετανία.  Βλέπεις γεμάτα γήπεδα ακόμη και σε πολύ αντιδημοφιλή αθλήματα,αλλά κανένα ενδιαφέρον για το μπάσκετ.  Όμως, όταν έρχονται ομάδες NBA για ευρωπαϊκό tour, τα γήπεδα είναι γεμάτα.  Το χειρότερο;  Γίνεται το φάιναλ φορ της Ευρωλίγκας στο Λονδίνο και δεν καταφέρνουν να πουλήσουν εισιτήρια στους Λονδρέζους!  Είναι ντροπή αυτή η εικόνα!  Αν το σκεφτείς, το ευρωπαϊκό μπάσκετ βασίζεται στην Ισπανία, σε κάποια κεφάλαια στην Ρωσία και την Τουρκία αλλά και την τρέλα κάποιων επιχειρηματιών στην Ελλάδα.  Δεν γίνονται επενδύσεις, επειδή δεν αποφέρει κέρδη ως προϊόν.

Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει;

Μια σκέψη θα ήταν να έχουμε μια ευρωπαϊκή λίγκα που θα περιλαμβάνει ντέρμπυ μεταξύ μεγάλων ομάδων.  Τέτοιο ντέρμπυ σε καμία περίπτωση δεν είναι, για παράδειγμα, το «Λαμποράλ Κούτσα – Ολυμπιακός», χωρίς να θέλω να υποτιμήσω την Ισπανική ομάδα.  Ενδιαφέρον είναι το Ρεάλ Μαδρίτης -  Ολυμπιακός, Ερυθρός Αστέρας – Παναθηναϊκός, Μπαρτσελόνα – Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός - Εφές κ.ό.κ.  Να γίνει ένα πρωτάθλημα στο οποίο θα παίζουν κυρίως πρωτεύουσες χωρών.  Άλλο Μπαρτσελόνα, άλλο Ρεάλ Μαδρίτης και άλλο μια ομάδα από το... Ναύπλιο ή την Βαλένθια. Το NBA έχει ομάδες στις μεγάλες αγορές, όχι σε απομακρυσμένες πόλεις.   Με αυτήν την λογική λοιπόν, πιστεύω το ευρωπαϊκό μπάσκετ θα αποκτήσει μεγαλύτερη απήχηση ως προϊόν, θα φέρει κέρδη, θα ανοίξει το μπάτζετ και θα γίνουν επενδύσεις.  Βασικό είναι να κερδίσουμε το ενδιαφέρον της Βόρειας Ευρώπης.

Τελευταία ερώτηση.  Το μήλο έπεσε κάτω από την μηλιά και η Μαριέλλα ετοιμάζεται να κάνει την δική της καριέρα.  Τι την έχετε συμβουλέψει;

Την συμβούλεψα να πάρει ένα πτυχίο που να αξίζει την προσπάθεια που καταβάλει από 8 χρονών.  Το μόνο που θέλω δηλαδή είναι να πάρει ένα καλό πτυχίο και να το διασκεδάσει.  Μόνο κέρδος μπορεί να αποκομίσει από αυτήν την εμπειρία.  Ακόμη κι αν δεν ακολουθήσει το μπάσκετ, να κερδίσει αυτό που θα σπουδάσει.  Άλλωστε, αυτό πρέπει να είναι το σκεπτικό της: Να τελειώσει τις σπουδές της και μετά να δει.  Ακόμη κι αν κάνει καριέρα στο μπάσκετ, κάποια στιγμή θα τελειώσει.  Πάνω σε αυτό θα πρέπει να επισημάνω κάτι, για να καταλάβεις την διαφορά: Το NBA έχει ειδικό πρόγραμμα για τους αθλητές που «συνταξιοδοτούνται», προκειμένου να περάσουν στην «μετά αθλητισμό» εποχή με νέους προσανατολισμούς.  Στην Ελλάδα... ούτε κατά διάνοια.  Άντε όταν τελειώσουμε να ανοίξουμε καμιά καφετέρια ή κανένα σουβλατζίδικο και μέχρι εκεί.  Για αυτό, επαναλαμβάνω, ότι πρέπει να ενεργήσουν οι θεσμοί, να αλλάξουμε τακτική, να σκεφτούμε και το μετά.  Σε αυτήν την φιλοσοφία εντάσσεται και ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός που αναλύσαμε παραπάνω.