Γιάννης Ζουγανέλης: "Η Ελλάδα πρέπει να περάσει στην επίθεση"

Κύριε Ζουγανέλη, βρίσκεστε κοντά στο τέλος της θερινής περιοδείας των «Βατράχων», η οποία ταξίδεψε σε ιστορικούς χώρους της ελληνικής περιφέρειας.  Θα ήθελα να παρεκκλίνω λίγο από το θέμα της τέχνης και να ρωτήσω εάν η προσέλευση του κοινού επηρεάστηκε από την οικονομική κατάσταση.  Εάν δηλαδή ο Έλληνας έβαλε λίγο στην άκρη τις δυσκολίες για να παρακολουθήσει ένα ιστορικό θεατρικό έργο...

Φυσικά και ο Έλληνας στηρίζει το θέατρο, ιδίως στις  περιόδους αυτής της λέξης (σ.σ. «κρίση»), την οποία και αναμασάμε για να πετάξουμε αλλού το μπαλάκι των ευθυνών μας.  Πράγματι, περνάμε κρίση, όπως όλος ο κόσμος, αν και εγώ προσωπικά δεν έχω καταλάβει ποιος χρωστάει και πού.  Οι Έλληνες, ευτυχώς, είναι άνθρωποι υπεράνω αυτής της λογικής και έχουν την δυνατότητα να επικοινωνούν μέσω της τέχνης και του θεάτρου.  Στηρίζουν  τις παραστάσεις – όχι μόνο την δική μας – και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός πως, όπου και να παίξαμε, υπήρχε sold out.  Όταν, λοιπόν, η παράσταση είναι καλή, ο κόσμος πάει.   Να τονίσω, βέβαια, ότι δεν αναφερόμαστε τόσο σε αυτούς της «υψηλής κοινωνικής διαστρωμάτωσης».  Αυτοί, να ξέρετε, είναι που μένουν κλεισμένοι.  Για εμένα, πλούσιοι είναι οι απλοί άνθρωποι, που επικοινωνούν.  Η πλειοψηφία των Ελλήνων είναι οι μεγαλειώδεις απλοί άνθρωποι που επικοινωνούν με την τέχνη. 

Προερχόμαστε από ένα Μέσο Ενημέρωσης της ελληνικής ομογένειας.  Κάποιοι Έλληνες ταξιδεύουν στην Ελλάδα, κάποιοι έχουν να έρθουν χρόνια και ενημερώνονται για την κατάσταση μόνο από τις ειδήσεις.  Θεωρείτε ότι είναι λίγο άδικη η κριτική του στυλ ότι «ο Έλληνας διαμαρτύρεται, αλλά έχει χρήματα για παρασταση, διακοπές, ψυχαγωγία»;

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που βάλεται από τους πάντες, από τότε που θυμάμαι εγώ.   Δυστυχώς, εμείς παίζουμε συνεχώς... άμυνα.  Κάποια στιγμή θα πρέπει να επιτεθούμε!  Το ρητό πως «η καλύτερη επίθεση είναι η άμυνα» ισχύει μόνο... στο μπάσκετ.  Σε ό,τι αφορά  στο θέμα που λέτε, και επειδή έχω διαβάσει κατάπτυστα δημοσιεύματα από το εξωτερικό, θα αναφέρω αυτό:  Λένε, για παράδειγμα, τραγούδησε ο τάδε στα μπουζούκια και είχε τιμή ένα χιλιάρικο.  Όποιος έχει χρήματα και του περισσεύουν, λοιπόν, να πάει στα μπουζούκια, δεν τον σέρνει κανείς με το ζόρι.  Τα άλλα είναι λόγια του lifestyle και των κουτσομπολιών.  Είναι μια μειοψηφία οι άνθρωποι που θα πάνε εκεί.  Αυτό που ενδιαφέρει εμένα είναι πως σκέφτεται ο λαός, που είναι αδικημένος.  Δεν είναι όπως τον περιγράφουν στο εξωτερικό.  Αυτή η αντιμετώπιση μου βγάζει περισσότερο ζήλια για την ποιότητα της καθημερινότητας του Έλληνα, όπως το τοπίο μας και την γαστρονομία μας.   Κρίμα, γιατί το σωστό θα ήταν ο ένας να συμπληρώνει τον άλλον.  Κι επειδή εκπροσωπείτε ένα ΜΜΕ της ομογένειας των ΗΠΑ, θα πρέπει να πω ότι υπάρχουν πολλοί διαπρεπείς Έλληνες στην Αμερική, οι οποίοι όμως δεν έχουν κάνει τίποτα για την Ελλάδα, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε άλλες χώρες.  Θα περίμενα περισσότερα από τους Έλληνες της Αμερικής.  Δεν φτάνει να λες ότι αγαπάς την Ελλάδα και πως είσαι Έλληνας.  Πρέπει έμπρακτα να το αποδεικνύεις.

Είστε άνθρωπος προσιτός, που έρχεται σε επαφή με το κοινό.  Τι εισπράττετε λοιπόν από αυτή την επαφή;  Η υφιστάμενη κατάσταση έχει αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεται, τις απαιτήσεις του;

Θα σας πω μια λέξη:  Οι Έλληνες αυτήν την στιγμή είναι σε αδράνεια γιατί δεν έχουν μια πολιτική ηγεσία που να νοιώθουν ότι τους εκφράζει.  Έτσι νοιώθουν.  Εγώ πιστεύω ότι φερμάρουν τώρα, αλλά στο τέλος θα μιλήσουν.  Άλλωστε, πάντοτε κερδίζει η αλήθεια και το δίκαιο.  Δεν θα αντέξουν και πολύ να είναι σε αναμονή.  Προς το παρόν, στην Ελλάδα έχουμε πολιτικούς που μας «ψευτουεξουσιάζουν».  Δεν πρόκειται για πολιτικούς Έλληνες ,  αλλά “yes men” που κάνουν ό,τι θέλουν οι ξένοι,  με σκοπό να ρίξουν την αξία της χώρας και να την ξεπουλήσουν στους άλλους, σε φθηνή τιμή.  Αυτό όμως δεν θα γίνει και θα με θυμηθείτε.  Δεν θα το επιτρέψουν οι Έλληνες.

Ως πολυπράγμων στον καλλιτεχνικό χώρο, νομίζω ότι δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως κάποτε τολμήσατε να πρωταγωνιστήσετε σε ένα σατιρικό τηλεοπτικό πρόγραμμα το οποίο από πολλούς είχε θεωρηθεί «τολμηρό» για την εποχή του (σ.σ. «Κουφώματα» στην ΕΡΤ2).  Αυτά τα περίεργα χαρακτηριστικά της ελληνικής κοινωνίας που αγγίζατε τότε, πιστεύετε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα;  Και, τελικά, πόσο μας επηρέασαν για να φτάσουμε στο σήμερα;

Όντως, τα «Κουφώματα»  ήταν τολμηρό εγχείρημα, γιατί το κάναμε χωρίς να υπολογίσουμε τις ελλείψεις σε μέσα και χρήματα.  Υπολογίσαμε μόνο την έκφρασή μας και δεν μπήκαμε καν στην διαδικασία της αισθητικής.  Κάναμε ό,τι μπορέσαμε για έρθουμε κοντά στη νεολαία, που ήμασταν κομμάτι της εκείνη την περίοδο, με βασικό επικοινωνιακό μέσο το «χιούμορ», το οποίο – μην ξεχνάτε – έχει ελληνική προέλευση και προέρχεται από την λέξη «χυμός».  Προσπαθήσαμε να έρθουμε κοντά, είχαμε σκοπό την επικοινωνία και το κάναμε με αγάπη. 

Αναφορικά με το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, είμαι ένας άνθρωπος που αφουγκράζεται την καθημερινότητα, με αγάπη και πίστη για έννοιες όπως είναι η πατρίδα.  Θεωρώ τον εαυτό μου «ελληνοκεντρικό» και «ανθρωποκεντρικό» και πιστεύω ότι θα πρέπει να εκφράζω, μέσω της σάτιρας, αυτό που πάει τον άνθρωπο πίσω.  Μέχρι σήμερα, συνεχίζω και κάνω τέτοια πράγματα, με διαφορετικό τρόπο ίσως, αφού όλοι εξελισσόμαστε στον χρόνο.  Η μεγάλη διαφορά με εμένα είναι πως σήμερα τα βάζω και με την Αριστερά:  Δεν μπορώ να δεχτώ ότι οι Αριστεροί δεν χρησιμοποίησαν – από σύμπλεγμα – την λέξη «πατρίδα» και την άφησαν να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από τα « γκρουπούσκουλα» της πολιτικής, τα φασιστοειδή.

Σας αρέσει ο τρόπος που γίνεται η σάτιρα στην Ελλάδα σήμερα;  Θεωρείτε ότι την έχουμε ανάγκη;

Καταρχήν, ο καθένας έχει τις «αδυναμίες» του όπως και στην υπόλοιπη ζωή.  Δεν είναι αν μου αρέσει ή όχι, βλέπω τι συμβαίνει και με βάση αυτό κρίνω.  Τώρα, αν αυτοί που κάνουν την σάτιρα την κάνουν καλά, είναι στην υποκειμενική κρίση του καθενός.  Βλέπω τον Λάκη Λαζόπουλο, ο οποίος κάνει ωραία πράγματα, αλλά και τους ΑΜΑΝ (σ.σ. «Ράδιο Αρβύλα») από την Θεσσαλονίκη.  Όλα αυτά συνεισφέρουν.  Το ίδιο συμβαίνει και με κάποια ελληνικά σίριαλ.  Βλέπω μια κρίση έξυπνη στην κοινωνία.  Υπάρχει τάση για δημιουργικότητα, ειδικά στον χώρο τον δικό μου.  Δημιουργούν.  Και όσοι δημιουργούν, αμοίβονται.  Δεν τους επηρεάζει η κρίση.

Σας έχουμε γνωρίσει ως συνθέτη, ως τραγουδιστή, ως ηθοποιό, ως παρουσιαστή, άλλοτε με πιο κριτική διάθεση και άλλοτε με μια πιο «τρυφερή» παρουσία σε παιδικό πρόγραμμα.  Τι από όλα αυτά είναι περισσότερο ο Γιάννης Ζουγανέλης;

Όλα αυτά μαζί είναι ο Γιάννης Ζουγανέλης.  Είναι σαν να ρωτάτε έναν πατέρα ποιο από τα παιδιά του αγαπά περισσότερο.   Θα σας απαντήσω πως, όταν είμαι μόνος μου, με απασχολεί περισσότερο η μουσική.  Από την άλλη πλευρά, σκέφτομαι μουσικά και στο θέατρο.  Το θέατρο, που είναι η τέχνη της υποκριτικής που δεν έχει υποκρισία,  διαθέτει και  μουσική στον λόγο του .  Από εκεί και πέρα, την κρίση την αφήνω στον κόσμο.  Ο αποδέκτης αποφασίζει, τελικά, εάν κάνω κάτι καλά ή όχι.

Πλέον, υπάρχει στην ελληνική καλλιτεχνική σκηνή και το «φαινόμενο» Ελεονώρα Ζουγανέλη.  Πόσο θεωρείτε ότι ταιριάζετε καλλιτεχνικά, κατ’αρχήν;

Αυτό που με απασχολεί είναι η διαφορετικότητα.  Ούτως ή άλλως, δεν θέλω να ταιριάζω με κανέναν, ούτε ο άλλος να ταιριάζει μαζίμου.  Η Ελεονώρα είναι τελείως διαφορετική από μένα, αν και έχουμε το ίδιο αίμα.  Είναι εξαιρετική καλλιτέχνης, και δεν το λέω επειδή είναι παιδί μου.  Το έχει αποδείξει στο τραγούδι και θα την δει και ο κόσμος στο Εθνικό Θέατρο και σαν ηθοποιό.  Την έχει αγαπήσει ο κόσμος τόσο πολύ, που δεν μπορεί να...ισορροπήσει σε αυτό.  Καμαρώνω για την Ελεονώρα.

Υπάρχει πάντα ο διαχωρισμός μεταξύ «εμπορικής μουσικής» και «έντεχνης μουσικής».  Όλοι στα λόγια δηλώνουν ότι προτιμούν την δεύτερη.  Πόσο ρεαλιστικό όμως είναι να προτιμήσει κάποιος κάτι «έντεχνο» εάν δεν είναι «εμπορικό»;

Το «έντεχνο» στην Ελλάδα, αυτό που λέμε «έντεχνο», είναι αδόκιμος όρος.  Δεν υπάρχει έντεχνο και μη έντεχνο.  Δεν υπάρχει «ο Χαρούλης είναι έντεχνος» και «ο Τσιτσάνης άτεχνος».  Δεν τα πιστεύω αυτά.  Μια και μιλάμε με αυτές τις λογικές, να ξέρετε ότι το λεγόμενο «έντεχνο» είναι πολύ πιο εμπορικό από το ευτελές στην Ελλάδα όλα αυτά τα χρόνια.  Για παράδειγμα, τις μεγαλύτερες πωλήσεις τα τελευταία χρόνια τις έχει κάνει η κόρη μου.  Ή, στο παρελθόν, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, αλλά κι εγώ, με έναν δίσκο που ήταν αμιγώς πολιτικός, αλλά πούλησε τόσο στην εφημερίδα όσο κι όταν βγήκε στην κυκλοφορία.  Πιστεύω ότι η καλή τέχνη είναι εμπορική τέχνη.  Πάρτε για παράδειγμα την παραγωγή που συμμετέχω τώρα, τους «Βατράχους», που είναι κάθε μέρα sold out.

Σκοπεύετε να επισκεφθείτε από κοντά την ελληνική ομογένεια;

Πράγματι, η αλήθεια είναι ότι θέλω να έρθω κάποια στιγμή στις ΗΠΑ και να έρθω σε επαφή με τους Έλληνες.

Πού θα σας δει το κοινό την φετινή σεζόν;

Το φθινόπωρο θα είμαι στην πολιτική σάτιρα «Πράματα και Θάματα» του Θοδωρή Αθερίδη στο «Μικρό Παλλάς», ενώ την άνοιξη θα συμμετάσχω στο «Βίκτωρ Βικτώρια» στο Θέατρο Πάνθεον (πρώην Αρένα).  Επίσης, κάθε Παρασκευή και Σάββατο θα είμαι  με τον Αντώνη Ρέμο στην Μουσική Σκηνή του Διογένης Παλάς.