Log in
A+ A A-

Δημοψήφισμα: Το σήμερα, το αύριο, το τότε...

Η Ελλάδα πάει τελικά σε δημοψήφισμα, ο Αλέξης Τσίπρας και η συγκυβέρνηση τάχθηκαν ανοιχτά υπέρ του «όχι», η αντιπολίτευση ξεκινά... καμπάνια για το «ναι». Τι ακολουθεί λοιπόν από εδώ και πέρα; Ας ρίξουμε μια ματιά σε υπαρκτές πιθανότητες που ίσως τις δούμε να επιβεβαιώνονται στην πορεία.

Στο σημείο που είχαν φτάσει τα πράγματα, δεν ήταν απλώς ένα πιθανό σενάριο, αλλά κάτι το αυτονόητο: Ο Αλέξης Τσίπρας κατηγορείτο ήδη για μετεκλογική ασυνέπεια και παραβίαση της λαϊκής εντολής. Αυτό που θα ακολουθούσε αν δεν προσέφευγε στην – άμεση ή έμμεση – λαϊκή ετυμηγορία, το είχαμε αναλύσει κάποιες ημέρες πριν σε αυτό το άρθρο. Το θέμα είναι τι ακολουθεί από εδώ και πέρα.

1) Ξεκινάει ο επικοινωνιακός πόλεμος

Εφόσον τελικά δεν υπάρξει κάποια αλλαγή που θα ματαιώσει το δημοψήφισμα, αναμφίβολα μπαίνουμε σε μια εβδομάδα κατά την οποία θα δούμε την μάχη του «Ναι» και του «Όχι» να μεταφέρεται, σε μεγάλο βαθμό, στο επικοινωνιακό πεδίο. Θεωρώ ότι θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε και την μορφή των αντίστοιχων διαφημιστικών μηνυμάτων – εάν προβλέπεται να υπάρξουν τέτοια – που θα προβληθούν κυρίως από την τηλεόραση.

Οι υποστηρικτές του «Ναι» θα ποντάρουν σε μεγάλο ποσοστό στην ταύτιση του ΟΧΙ με το GRexit, έστω κι αν δεν αναφέρεται καθαρά στο ερώτημα. Η εικόνα των πανικόβλητων συναλλασομένων να σχηματίζουν ουρές στα ΑΤΜ και οι οικονομικές συνέπειες μιας ενδεχόμενης επιστροφής στο εθνικό νόμισμα θα αποτελέσουν το «σήμα κατατεθέν» με σκοπό α) να επαναφέρουν τις «δεύτερες σκέψεις» σε αυτούς που δέχονται ως τίμημα το GRexit (πιστεύω είναι σαφώς περισσότεροι σε σχέση με το 2011 αλλά παρακινδυνευμένο να προεξοφλήσεις ότι είναι πλειοψηφία) και β) να ενισχύσουν τον φόβο σε εκείνους που φοβούνται την δραχμή, οι οποίοι βάσει των εικόνων που είδαμε στα ΑΤΜ (οι οποίες δεν ήταν μόνο χειμωνιάτικες αλλά...και καλοκαιρινές), επίσης δεν είναι λίγοι.

11537563 10206921703183680 5528901127380216871 o

Για την πλευρά του «ΟΧΙ», επικοινωνιακό όπλο θα αποτελέσουν οι σκληρές οικονομικές καταστάσεις που βιώνει η ελληνική κοινωνία από την περίοδο του Μηχανισμού Στήριξης και έπειτα, ενώ είναι δεδομένο ότι θα «παίξουν» έντονα – τόσο σε σποτ όσο και στα social media - τα πρόσωπα που ενσαρκώνουν στην συνείδηση του μέσου Έλληνα όλα τα σκληρά μέτρα που άλλαξαν την ζωή του: Μάλλον πρώτος ο κ. Σόιμπλε (ο οποίος θεωρείται μια φυσιογνωμία πιο αντιπαθητική ακόμη και από την Άνγκελα Μέρκελ, που κυριαρχούσε στις «κατάρες» των Ελλήνων τα πρώτα χρόνια της κρίσης) κατά δεύτερον η Γερμανίδα Καγκελάριος, η Κριστίν Λαγκάρντ και ο «ψυχρός»με τις μπούκλες» Ντάισελμπλουμ. Επίσης, θα τονιστεί η δυνατότητα της «ελεύθερης επιλογής» και της «μη υποταγής». Τα σλόγκαν αυτά, αναλόγως από ποιο πολιτικό κέντρο θα εκπορευτούν και προς ποιο ιδεολογικό target group, θα έχουν είτε ρητορικές και μηνύματα της κοινωνικής επανάστασης (στην αριστερή απόχρωση) είτε «εθνικής υπερηφάνειας» (στην δεξιά απόχρωση).

soimple

Επίσης, η όλη διαδικασία θα πάρει μορφή πολιτικής αντιπαράθεσης, αφού είναι λογικό να γίνει προσπάθεια από τους...«Ναι» να «αποδομηθεί» το προφίλ του Αλέξη Τσίπρα, ως προς το κατά πόσον ήταν αξιόπιστος και αποτελεσματικός στην διαπραγμάτευση για την οποία κάνει λόγο.  Από την άλλη πλευρά, το μπλοκ του όχι θα ταυτίσει το "ναι" με τους πρωταγωνιστες των μνημονιακων κυβερνησεων.

 

 

2) Τα σενάρια του «αύριο»

Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί αν τελικά ο Αλέξης Τσίπρας εισπράξει το «ναι» - εναντίον του οποίου έχει ταχθεί σύσσωμη η Κυβέρνηση – και λάβει ουσιαστικά εντολή για συμφωνία «με κάθε κόστος». Εκτίμηση που έχει εκφραστεί και την οποία προσωπικά δεν θεωρώ απίθανη, είναι πως δεν θα «πειθαρχήσει» ακολουθώντας το «ναι». Δηλαδή, μπορούμε να τον δούμε ακόμη και να αποχωρεί από την Πρωθυπουργία. Σε αυτήν την περίπτωση, ενδέχεται να πάμε σε εκλογές άμεσα (ίσως δικαιωθεί γαλλική εφημερίδα που προέβλεπε εκλογές το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου) είτε, σε άλλο σενάριο, στον σχηματισμό μιας διακομματικής Κυβέρνησης με Πρωθυπουργό «κοινής αποδοχής» (τον όρο «εθνική σωτηρία» τον εκλαμβάνω ως υπερβολή), που θα αναλάβει να σπάσει τον πάγο με τους δανειστές, να καθίσει πάλι στο τραπέζι, πιθανότατα να δεχτεί κάποια από τα μέτρα που προκάλεσαν αντιδράσεις και να διασφαλίσει ότι το ενδεχόμενο μιας οριστικής ρήξης θα απομακρυνθεί και πάλι. Εν αντιθέσει με παλαιότερα όμως, δεν θα έχει μπροστά της τόσο μεγάλη κοινωνική δυσαρέσκεια: Θα απαντά ότι «οι Έλληνες ρωτήθηκαν και επέλεξαν». Βέβαια, οι έδρες της σημερινής Βουλής δημιουργούν δυσκολιες για αυτο το εγχειρημα.

Στην ίδια λογική, θα προαναγγείλει πρόωρες εκλογές σε κάποιο βάθος χρόνου (ανάλογο ίσως με τις κινήσεις της Κυβέρνησης Παπαδήμου το 2011 – 12), στις οποίες όμως το πολιτικό σκηνικό ίσως είναι αρκετά «θολό» και ο συσχετισμός δυνάμεων ίσως αρκετά διαφορετικός και λιγότερο προβλέψιμος σε σχέση με τα δεδομένα που έχουμε αυτήν την χρονική στιγμή.

Στην περίπτωση του «όχι», το «μπαλάκι» θα περάσει στην άλλη πλευρά. Θα θορυβηθεί και θα επαναδιαπραγματευτεί ή θα ρισκάρει να «σκάσουμε στα χέρια της»; Θα έρθει η στιγμή να διαφανεί εάν το GRexit είναι τελικά τόσο εύκολη υπόθεση για τους εταίρους που θα τους οδηγήσει σε νέα τελεσίγραφα (με τον αέρα του ανώτερου και ισχυρότερου) για να «πειθαρχηθούμε» εκ νέου ή θα αποδειχθεί ότι οι κατά καιρούς σκληρές απειλές τους ήταν απλώς «πυροβολισμοί στον αέρα».

tsiprasniki ekloges madata 471813265

Πάντως, σε πολιτικό επίπεδο, η συγκυβέρνηση θα έχει πάρει ουσιαστικά μια νωπή λαϊκή εντολή και θα έχει την δυνατότητα να κινηθεί πιο «επιθετικά», χωρίς «κόκκινες γραμμές» που επέβαλε το διακύβευμα των εκλογών του Ιανουαρίου. Γιατί, η υπερψήφιση της σύγκρουσης, σημαίνει πως αυτός που ψήφισε «όχι» έχει υπόψη του πού θα μπορούσε να οδηγήσει.

3) Τελικά...

Η προσωπική μου θέση εξ αρχής είναι ότι το δημοψήφισμα ήταν λογική επιλογή: Όσο κι αν το κοινωνικό «δίπολο» που έχει δημιουργηθεί αλλά και ο τρόπος που θα εκφραστεί η αντίθεση πιθανόν θα χαρακτηριστεί από ένταση τις ημέρες πριν το δημοψήφισμα, το πρόσφατο παρελθόν απέδειξε ότι εάν δεν δοθεί η ευκαιρία στον πολίτη προκειμένου να εκφραστεί σε μια «αλλαγή ρότας» της λαϊκής εντολής (είτε οδηγούσε στην ρήξη, είτε στην αποδοχή νέων μέτρων),η αντίστοιχη ένταση που θα ζήσουμε για μια εβδομάδα θα χρόνιζε και θα εκφραζόταν τελικά ως σύγκρουση σε επιθετικούς τόνους και άλλα επίπεδα αντί της κάλπης, με απρόβλεπτα αποτελέσματα. Αντίθετα, η κάλπη του δημοψηφίσματος – ή των εκλογών, εάν διεξάγονταν – θα δώσει την ηθική και ουσιαστική ικανοποίηση στον Έλληνα ότι εκφράστηκε. Το ότι θα ακολουθήσουν «αναθέματα» από θερμόαιμους «ηττημένους» προς τους «νικητές» είναι επίσης δεδομένο, αλλά πιστεύω ότι δεν θα ξεφύγει ιδιαίτερα από την κριτική ύφους «Καληνύχτα Ελλάδα» που γίνεται από τους εκάστοτε ηττημένους των εκλογικών διαδικασιών.

Ο Έλληνας λοιπόν έχει την ευκαιρία να εκφραστεί. Η μεγάλη «παγίδα»όμως έχει δυο όψεις: Η πρώτη είναι είναι αν δεν αντιληφθεί ότι η απόφαση που καλείται να λάβει είναι άμεση και σημαντική, στρεφόμενος στην ανεύθυνη απολιτίκ λογική «όλοι ίδιοι είναι» που χαρακτήρισε τα υψηλά ποσοστά αποχής σε πρόσφατες εκλογικές διαδικασίες: Αυτήν την φορά, μιλάει αυτός και όχι «οι 300 που είναι ίδιοι». Η δεύτερη, η ορθότητα των κριτηρίων για την τελική επιλογή του: Να μην φτάσει σε σημείο δηλαδή να δει το «ναι» ή «όχι» επιφανειακά και με οπαδική – ποδοσφαιρική ματιά για να βγει «δικαιωμένος» απέναντι σε κάποιον που θα ψηφίσει το αντίθετο. Τα επακόλουθα ενός «ναι» ή ενός «όχι» θα τον ακολουθήσουν για καιρό. Είτε ψήφισε Τσίπρα, είτε δεν ψήφισε, είτε συμφωνεί με το δημοψήφισμα, είτε διαφωνεί.

Χριστόδουλος Αθανασάτος

Δημοσιογράφος New Greek TV